Ένα δύσκολο για τον Δικαστικό Επιμελητή – και όχι μόνο – ζήτημα εκτέλεσης, είναι η κατάσχεση αξιογράφων στα χέρια τρίτου.
Στο άρθρο 983 § 3 του Κ.Πολ.Δ., ενόψει της παραπομπής από το άρθρο αυτό στο 954 § 1, με τη διαδικασία που ακολουθείται, απαιτείται η ουσιαστική παρεμβολή του δικαστικού επιμελητή. Είναι αλήθεια ότι το ζήτημα αυτό μας έχει απασχολήσει και προβληματίσει, διότι είναι από τις περιπτώσεις όπου υφίσταται κενό θα έλεγα, στην ερμηνεία της διάταξης.
Η κατάσχεση στα χέρια τρίτου, των απαιτήσεων από τίτλους εις διαταγήν (δηλαδή τους πιστωτικούς τίτλους, που ενσωματώνουν ορισμένη απαίτηση, η οποία πρέπει να πληρωθεί στον νόμιμο κομιστή του τίτλου, όπως είναι οι συναλλαγματικές, τα γραμμάτια εις διαταγή, οι επιταγές κ.λ.π., δηλαδή τα υπό στενή έννοια αξιόγραφα) συντελείται με την επίδοση του κατασχετηρίου στον τρίτο και σε εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και με την αφαίρεση κατ’ άρθρον 954 § 1, του Κ.Πολ.Δ. του τίτλου από εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και την παράδοση του τίτλου σε εκείνον υπέρ του οποίου γίνεται.
Προκύπτει, λοιπόν, από τη διάταξη αυτή, ότι για τις απαιτήσεις από τίτλους εις διαταγή, συστατικό στοιχείο του πραγματικού της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου συνιστά προσθέτως και η αφαίρεση του τίτλου από τον καθού η εκτέλεση, η έλλειψη του οποίου καθιστά την κατάσχεση ανυπόστατη και κατά συνέπεια μη δεσμευτική για τον τρίτο, ο οποίος δεν υποχρεούται στην περίπτωση αυτή να προβεί στην κατά άρθρο 985 δήλωση.
Σημειώνεται ότι για την αφαίρεση του τίτλου εις διαταγή δεν απαιτείται ιδιαίτερος τίτλος, αφού αυτή γίνεται κατ’ επιταγήν του άρθρου 983 § 3 Κ.Πολ.Δ., και συνεπώς αρκεί γι’ αυτή, ο εκτελεστός τίτλος για τη χρηματική απαίτηση και η βάσει αυτού έκθεση επίδοσης με επιταγή.
Ο δικαστικός επιμελητής, συνεπώς, θα αφαιρέσει τον τίτλο εις διαταγή από την κατοχή του καθού η εκτέλεση οφειλέτη, και δικαιούχου της απαίτησης αυτής και θα παραδώσει αυτόν στον υπερού η εκτέλεση, συντάσσοντας την κατά άρθρο 954 § 2 του Κ.Πολ.Δ. έκθεση, η οποία πρέπει να περιέχει τα στοιχεία των άρθρων 117 και 954 § 1. Συστατικό στοιχείο της κατάσχεσης είναι και η επίδοση του κατασχετηρίου στον τρίτο, ενώ η επίδοση του ιδίου κατασχετηρίου στον καθού η εκτέλεση αποτελεί στοιχείο του κύρους της κατάσχεσης.
Η αφαίρεση, όμως, κατά την § 3 του 983 του Κ.Πολ.Δ., πρέπει να προηγείται έναντι των επιδόσεων, αφού οι συνέπειες της κατάσχεσης τοποθετούνται, σύμφωνα με το 984 του Κ.Πολ.Δ., στις επιδόσεις του κατασχετηρίου. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ, ότι με την παράδοση του τίτλου από τον δικαστικό επιμελητή στον υπερού η εκτέλεση, δεν υπάρχει χρονική οριοθέτηση από τον νόμο για την ολοκλήρωση της κατάσχεσης με την κοινοποίηση του κατασχετηρίου.
Με την αφαίρεση του τίτλου και τη συντέλεση της κατάσχεσης, ο κατασχών δεν καθίσταται νόμιμος κομιστής του τίτλου, ούτε και δικαίωμα οπισθογράφησης έχει, γιατί η αφαίρεση του τίτλου και η κατάσχεση της ενσωματωμένης σε αυτό απαίτησης, δεν επέχει θέση οπισθογράφησης, αλλά ο σκοπός της είναι η αποτροπή της περαιτέρω κυκλοφορίας, γι’ αυτό ο κατασχών με την κατάσχεση, απλώς για την είσπραξη της απαίτησης νομιμοποιείται.
Σχετική είναι και η διάταξη του άρθρου 30 § 6 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, που αναφέρεται στην κατάσχεση κινητών στα χέρια τρίτου και σύμφωνα με την οποία η κατάσχεση τίτλων εις διαταγή διενεργείται κατά τα άρθρα 983 § 3 και 954 § 1 του Κ.Πολ.Δ.
(από παρέμβαση του Ευθυμίου Πρεκετέ, που έγινε σε συνέδριο της Ένωσης Δικονομολόγων Ελλάδας, με θέμα «Κατάσχεση στα χέρια τρίτου»).