Αναρτήθηκε στις 31/05/2018 στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=COM:2018:379:FIN&from=EN ) η τελική πρόταση για την τροποποίηση του  Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1393/2007 για την επίδοση Δικογράφων και εξωδίκων εγγράφων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, η οποία αποτελεί προϊόν τριετούς προπαρασκευής στα Ευρωπαϊκά όργανα και διαλόγου στα Κράτη-Μέλη και τα Εθνικά Κοινοβούλια.

Κύριοι παράγοντες που συνετέλεσαν στην μελέτη και εφαρμογή αυτής της τροποποίησης είναι:

• Η διαρκώς αυξανόμενη διασυνοριακή διακίνηση δικογράφων. Εκτιμάται ότι το 2018 θα διενεργηθούν στην Ε.Ε. περίπου 3,4 εκατομμύρια Δικαστικές πράξεις που έχουν διασυνοριακή εφαρμογή.
• Οι σοβαρές δυσλειτουργίες που έχουν εντοπιστεί στην παραδοσιακή οδό διαβίβασης των εγγράφων μέσω των Αρχών Αποστολής και Παραλαβής που είχαν θεσπιστεί στο αρχικό κείμενο του Κανονισμού.
• Η εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφορικής και οι ασφαλείς και αξιόπιστες λύσεις που πλέον προσφέρει στην διασυνοριακή ροή πληροφοριών ανάμεσα στα Κράτη-Μέλη.

Κύριες αλλαγές που θα επιφέρει η τροποποίηση του Κανονισμού:

Μια βασική καινοτομία που προβλέπεται είναι η καθιέρωση μιας κεντρικής ψηφιακής πλατφόρμας για τη διακίνηση των εγγράφων μεταξύ των Εθνικών Υπηρεσιών και των υπεύθυνων οργάνων για την αποστολή και παραλαβή των δικογράφων, η οποία μέσω ενός αποκεντρωμένου συστήματος πληροφορικής, το οποίο θα διασυνδέεται με  τα αντίστοιχα Εθνικά συστήματα πληροφορικής θα επιτρέπει την ασφαλή και αξιόπιστη διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ τους. Το σύνολο των διακινούμενων εγγράφων και δικογράφων θα υπόκειται στο γενικό νομικό πλαίσιο που προβλέπει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 910/2014 (e-idas) για τη χρήση υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ενώ όπου απαιτείται σφράγιση ή/και χειρόγραφη υπογραφή του εγγράφου, επιτρέπεται αντ’ αυτών η χρήση «πιστοποιημένων ηλεκτρονικών σφραγίδων και υπογραφών» (άρθρο 3α)

Το κόστος για την ανάπτυξη, λειτουργία και συντήρηση των υποδομών επικοινωνίας, των σημείων πρόσβασης και διασύνδεσης στην κεντρική πλατφόρμα, της δημιουργίας και ρύθμισης των Εθνικών συστημάτων ώστε αυτά  να καταστούν διαλειτουργικά με την κεντρική πλατφόρμα, θα αναληφθεί απ’ τα Κράτη-Μέλη τα οποία  δύνανται ν’ αναζητήσουν χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά προγράμματα για το σκοπό αυτό. (άρθρο 3β)

Στο άρθρο 3γ θεσπίζεται η υπό προϋποθέσεις επίδοση αγνώστου διαμονής και προβλέπει:

• Δικαστική συνδρομή για να προσδιοριστεί η διεύθυνση του παραλήπτη της επίδοσης από αρμόδιες Αρχές ύστερα από αίτημα Δικαστηρίου της χώρας μέλους που έχει επιληφθεί της διαδικασίας
• Τη δυνατότητα πολιτών από άλλα Κράτη-Μέλη να υποβάλλουν αίτημα χορήγησης στοιχείων κατοικίας, απευθείας στις Υπηρεσίες της χώρας διαμονής του παραλήπτη όπου τηρούνται συναφή αρχεία ή άλλες δημόσια προσβάσιμες βάσεις δεδομένων ακόμα και με ηλεκτρονικό τρόπο.
• Λεπτομερή πρακτική καθοδήγηση στους μηχανισμούς που είναι διαθέσιμοι για τον προσδιορισμό της κατοικίας, εντός του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου με προοπτική να καταστεί αυτή η πληροφόρηση διαθέσιμη στο κοινό.

Στο άρθρο 4 περιλαμβάνει διαδικασίες για τη διαβίβαση των εγγράφων και τα σχετικά τυποποιημένα έντυπα που πρέπει να τα συνοδεύουν, ενώ ενδιαφέρουσα πρόβλεψη αποτελεί η καθιέρωση των εγγράφων που έχουν αποσταλεί ηλεκτρονικά μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας και φέρουν την σχετική πιστοποίηση του e-idas, ως πρωτότυπα είτε αυτά είναι σε ηλεκτρονική είτε στην εκτυπώσιμη τους μορφή.

Το άρθρο 6 περιλαμβάνει τις διαδικασίες παραλαβής και την απόδειξη παραλαβής που αποστέλλεται αυτόματα από την Υπηρεσία παραλαβής στην Υπηρεσία διαβίβασης, ενώ αντίστοιχα προβλέπει διαδικασίες για την προώθηση των εγγράφων ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η επίδοση από κατά τόπον αρμόδιο όργανο.

Το άρθρο 7α προβλέπει την υποχρέωση ορισμού αντικλήτου για το σκοπό της επίδοσης   στο κράτος-μέλος εντός του οποίου λαμβάνει χώρα η δικαστική διαδικασία, ενώ το άρθρο 8 αναφέρεται στη δυνατότητα άρνησης παραλαβής του εγγράφου εφ’ όσον αυτό δεν είναι μεταφρασμένο σε γλώσσα που ο παραλήπτης κατανόει.

Εκεί που ο Κανονισμός αποκτά πραγματικά ενδιαφέρον είναι οι τρόποι επίδοσης που προβλέπει και είναι οι εξής:

Α) Άρθρο 14. Επίδοση με ταχυδρομικές υπηρεσίες.

Η επίδοση ή κοινοποίηση δικαστικών πράξεων μπορεί να πραγματοποιηθεί απευθείας με ταχυδρομικές υπηρεσίες σε πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους σε άλλο κράτος μέλος με συστημένη επιστολή με απόδειξη παραλαβής. Για τους σκοπούς του άρθρου 14, η επίδοση μέσω ταχυδρομείου πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας τη συγκεκριμένη βεβαίωση παραλαβής που παρατίθεται στο αντίστοιχο παράρτημα του κανονισμού. Ανεξαρτήτως του δικαίου του κράτους μέλους προέλευσης, η επίδοση μέσω ταχυδρομείου θα πρέπει να θεωρείται έγκυρη και όταν το έγγραφο παραδόθηκε στη διεύθυνση κατοικίας του παραλήπτη σε ενήλικα άτομα που ζουν στην ίδια οικία με τον αποδέκτη ή απασχολούνται εκεί από τον παραλήπτη και οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα και είναι πρόθυμοι να παραλάβουν το έγγραφο.

Β) Άμεση επίδοση.

Η επίδοση των δικαστικών πράξεων μπορεί να γίνει σε πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους σε άλλο κράτος μέλος απευθείας μέσω των Δικαστικών Επιμελητών, των υπαλλήλων ή άλλων αρμόδιων προσώπων του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται. Κάθε κράτος μέλος παρέχει στην Επιτροπή τις πληροφορίες σχετικά με το είδος των επαγγελμάτων ή τα αρμόδια πρόσωπα που επιτρέπεται να εκτελούν υπηρεσία στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου στο έδαφός τους.

Γ) Άρθρο 15^α. Ηλεκτρονική επίδοση.

Η επίδοση ή κοινοποίηση δικαστικών πράξεων μπορεί να πραγματοποιείται απευθείας σε πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους σε άλλο κράτος μέλος μέσω ηλεκτρονικών μέσων στους λογαριασμούς χρηστών στους οποίους έχει πρόσβαση ο παραλήπτης, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) Τα έγγραφα αποστέλλονται και παραλαμβάνονται μέσω ηλεκτρονικών καταχωρημένων υπηρεσιών παράδοσης κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

β) Μετά την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας, ο παραλήπτης έδωσε ρητά τη συγκατάθεση του στο Δικαστήριο ή την Αρχή που επελήφθη της διαδικασίας για να χρησιμοποιήσει το  συγκεκριμένο λογαριασμό χρήστη για σκοπούς επίδοσης εγγράφων κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας.

Τα υπόλοιπα άρθρα που μας ενδιαφέρουν αναφέρονται στην θεσμοθέτηση και εγκατάσταση του αποκεντρωμένου συστήματος πληροφορικής (άρθρο 18^α), στην άμυνα του εναγομένου (άρθρο 19) και τις διαδικασίες εποπτείας και αξιολόγησης της εφαρμογής του Κανονισμού (άρθρα 23^α και 24).

Η πρόταση θα τεθεί σε ισχύ μέσα σε είκοσι ημέρες από τη δημοσίευση της στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υπολογίζεται να γίνει το προσεχές φθινόπωρο, ενώ για την πλήρη εφαρμογή της προβλέπεται διάστημα προσαρμογής έως 24 μήνες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις Συνθήκες της Ε.Ε.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

• Η ηλεκτρονική εποχή έρχεται τάχιστα και δε θα μας ρωτήσει αν μας αρέσει ή όχι. Είναι αποκλειστικά δική μας επιλογή αν θα προσαρμοστούμε στις εξελίξεις ή αν θα αυτές θα μας ξεπεράσουν, θέτοντας τον κλάδο μας στη λίστα με τα παραδοσιακά επαγγέλματα που χάθηκαν.
• Οποιαδήποτε σκέψη για αναβολή, μετάθεση στο απώτερο μέλλον και γενικώς καθυστέρησης στην προσαρμογή του κλάδου στα νέα δεδομένα θα οδηγήσει σε τετελεσμένα των οποίων οι συνέπειες ούτε θα μπορούν να εκτιμηθούν, ούτε να αντιμετωπισθούν.
• Η ανάληψη των δικογράφων του εξωτερικού προϋποθέτει ψηφιακό Σύστημα διαχείρισης υποθέσεων κατάλληλων προδιαγραφών ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής διασύνδεση και διαλειτουργικότητα του με την κεντρική πλατφόρμα και τα υπόλοιπα Εθνικά Συστήματα. Εάν ο Κλάδος μας θέλει να παίξει ρόλο στην ανάληψη των δικογράφων του εξωτερικού, αποτελεί υψίστης προτεραιότητας ζήτημα η χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή ενός τέτοιου Συστήματος. Η απόφαση της Ολομέλειας της Ο.Δ.Ε.Ε. τον Οκτώβριο του 2017 για την τροποποίηση του άρθρου 34 του Κώδικα μας και την θέσπιση ηλεκτρονικού βιβλίου χρειάζεται να επικαιροποιηθεί, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να υλοποιηθεί χωρίς περαιτέρω χρονοτριβή.
• Το αποκεντρωμένο σύστημα πληροφορικής στο οποίο αναφέρεται ο Κανονισμός βρίσκεται ήδη σε πλήρη λειτουργία. Πρόκειται για την πλατφόρμα e-Codex ( Για  περισσότερες πληροφορίες:  http://ecodex.ee.auth.gr/index.php ) η οποία αυτό τον καιρό αναβαθμίζεται για να δεχθεί την εφαρμογή της διαβίβασης των εγγράφων. Στην Ελλάδα την ευθύνη λειτουργίας της έχει το τμήμα πληροφορικής ου Πρωτοδικείου Αθηνών.
• Όπως διαπιστώνεται, η ηλεκτρονική πιστοποίηση και συμμόρφωση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 910/2014 θα αποτελεί σύντομα απαρέγκλιτη προϋπόθεση για την ανάληψη οποιασδήποτε διασυνοριακής ή ενδοχώριας δραστηριότητας. Ως εκ τούτου φωνές που δυστυχώς ακόμα και σήμερα ακούγονται στον κλάδο μας ενάντια στην ηλεκτρονικότητα, μόνο κακές υπηρεσίες προσφέρουν στους συναδέλφους.

Για την ΠΡΟ.ΣΥ.ΔΕ.

Γεώργιος Α. Γρηγόρης

Δικαστικός Επιμελητής Περιφέρειας Εφετείου Αθηνών